Wirus HPV jest obecnie traktowany, jako czynnik konieczny, ale nie jedyny do wystąpienia raka szyjki macicy. Oprócz raka szyjki macicy wirus może powodować inne schorzenia zarówno u kobiet i mężczyzn. Dowiedz się więcej na temat objawów, występowania i sposób walki z tym wirusem.
Wirus HPV - co to jest?
HPV jest to wirus, który przenoszony jest głównie drogą płciową lub bezpośrednio przez kontakt ze skórą zakażonego. Inaczej nazywany wirusem brodawczka ludzkiego. Naukowcy poznali ponad 100-120 odmian wirusa, około 40 z nich przenoszonych jest podczas kontaktów seksualnych.
Wirus dzielony jest na dwie grupy — niskoonkogenne, powoduje najczęściej łagodne zmiany jak kłykciny kończyste oraz wysokoonkogenne powoduje raka pochwy, sromu, odbytu, języka czy gardła.
Jak dochodzi do zakażenia wirusem HPV?
Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas stosunków płciowych, przy których nie zachowano podstawowej ochrony, jaką jest prezerwatywa. Najczęściej dzieje się to na początku aktywności seksualnej. Zarazić wirusem HPV można się także używając wspólnego ręcznika, bielizny czy nie dbając o higienę rąk po skorzystaniu z toalety. Warto zwrócić uwagę, że do zakażenia może dojść także podczas seksu oralnego czy analnego i coraz częściej występują z tym związane nowotwory jamy ustnej i gardła. Większe ryzyko zakażenia występuje u pacjentów palących papierosy, posiadających niedobory witaminy A czy osłabioną odporność.
Objawy zakażenia HPV
Infekcje związane z wirusem HPV mogą przebiegać na wiele sposób. Część z nich nie daje widocznych objawów i samoistnie ustaje. Część ukazuje się w postaci niegroźnych zmian jak brodawki na skórze, a część kończy się nowotworem prącia, szyjki macicy czy jamy ustnej.
Zwykle od zakażenia wirusem HPV do ujawnienia się jego objawów mija około kilkunastu lat. Dopiero wtedy zmiany są widoczne. Wcześniej natomiast wykrycie wirusa jest możliwe jedynie dzięki wykonaniu specjalistycznych testów jak np. cytologii.
Na jakie objawy zakażenia wirusem HPV zwrócić uwagę?
- występowanie kurzajek — są to niewielkie grudki/ zgrubienia, szybko się rozprzestrzeniające na dłoniach i rękach. Mogą powodować dyskomfort chodzenia. Są to zmiany łagodne.
- pojawienie się kłykcin kończystych — inaczej nazywanych brodawkami płciowymi, są to grudki, które pojawiają sie w okolicach odbytu i narządów płciowych. Ich występowanie spowodowane jest przerostem naskórka, mogą powodować problemy z wypróżnianiem się
- nieprawidłowe krwawienia, upławy czy problemy bólowe w okolicach miednicy, świąd, mogą wskazywać na zakażenie wirusem HPV w obrębie szyjki macicy, raka pochwy czy sromu
Wirus HPV u kobiet
O wirusie brodawczaka ludzkiego, mówi się najczęściej w kontekście kobiet i rozwoju nowotworu szyjki macicy. W różnych badaniach wykazano, że prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy były spowodowane z infekcją wirusem wysokoonkogennym. Wśród kobiet częste są także przypadki raka pochwy czy sromu, a dodatkowo mogą one zachorować na pozostałe choroby nim wywoływane.
Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia HPV u kobiet
- młody wiek pierwszego współżycia
- brak szczepienia ochronnego przeciw HPV
- częste infekcje intymne i zmiany skórne tam występujące
- ilość urodzonych dzieci i urodzenia dziecka w bardzo młodym wieku
- inne choroby współistniejące, również przenoszone przez kontakty seksualne
- współżycie bez zabezpieczeń z różnymi partnerami
- infekcja HPV występująca u partnera/partnerki
Wirus HPV u mężczyzn
Wirus HPV u mężczyzn jest rozpoznawany zwykle w fazie klinicznej, gdy występują już objawy. Najczęstszymi chorobami powodowanymi przez wirusa HPV u mężczyzn są — brodawki dróg oddechowych oraz rak jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku oraz rak prącia. Występują również kłykciny kończyste i olbrzymie.
Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia HPV u mężczyzn:
Czynniki te odpowiadają tym występującym u kobiet. Dodatkowym czynnikiem jest przewlekłe zapalenie cewki moczowej i żołędzi.
HPV szczepionka
Obecnie najskuteczniejszą formą walki z wirusem HPV, jest szczepionka i profilaktyka. Szczepionka zapewnia ochronę przed wirusem HPV i można ją stosować u dzieci od 9 roku życia. Warto zaznaczyć, że powinni zostać zaszczepieni zarówno chłopcy, jak i dziewczynki.
Szczepienie nie stanowi ochrony przed każdym nowotworem szyjki macicy, więc w kontekście tej szczepionki nie możemy mówić jako tylko szczepionce na raka szyjki macicy. Szczepionka dodatkowo może stanowić ochronę przed nowotworami odbytu, penisa czy krtani i innych chorób powodowanych przez wirus HPV.
Kiedy najlepiej się zaszczepić?
Najlepsza skuteczność ma szczepienie u osób, które nie rozpoczęły jeszcze aktywności seksualnej. Aby uzyskać najlepszą odporność, producent zaleca szczepienie po ukończeniu 9 roku życia a przed 14 rokiem życia. Wtedy pacjentom wystarczy jedynie 2 dawki. W późniejszym wieku potrzebne są 3 dawki szczepionki.
Kto powinien się zaszczepić?
Zaszczepić powinny się zarówno dziewczynki, jak i chłopcy. Mogą wzajemnie przekazywać sobie wirusa, nie wiedząc, że są jego nosicielami. W Norwegii dzięki masowym szczepieniom dziewczynek praktycznie wyeliminowano raka szyjki macicy i wtedy zaobserwowano, jak wielu mężczyzn cierpi z powodu nowotworów powodowanych przez HPV. Wdrożono wtedy program szczepień również dla chłopców. Skuteczność szczepienia w zależności od wybranej szczepionki jest na poziomie 70-90%.
Czy szczepienie przeciwko HPV dla dorosłych ma sens?
Jeśli osoby nie zostały zaszczepione w między 9 a 14 rokiem życia to według zaleceń, należy wykonać takie szczepienie:
- u dziewczynek między 15 a 21 rokiem życia, jeśli wcześniej nie miały szczepienia
- u mężczyzn heteroseksualnych do 21 roku życia, u mężczyzn homoseksualnych do 26 roku życia
Dla starszych osób nie jest znana skuteczność szczepionki, szczególnie jeśli osoba miała już kontakty seksualne. Szczepionka nie jest w stanie wyleczyć nosicielstwa wirusa, dlatego warto zadbać o zaszczepienie dzieci.
Czy przed szczepieniem trzeba wykonać badania?
Nie jest konieczne wykonywanie badań na nosicielstwo wirusa. Samo szczepienie nie jest w stanie pogorszyć stanu, nawet jeśli jesteś nosicielką/nosicielem. Jedynie może spowodować mniejszą ochronę niż ta, która opisywana jest w ulotce. Należy pamiętać o regularnej cytologii. Jednak szczepienie ochroni nas przed następnymi infekcjami
W poradni Opramed szczepimy przeciwko HPV, dodatkowo konsultujemy i leczymy przypadki zakażenia wirusem z występującymi objawami. Przeczytaj artykuł, o tym, jak całkowicie wyleczyliśmy wirusa HPV.
Czy szczepienie jest refundowane w ramach NFZ?
Szczepienie nie jest w kalendarzu podstawowych szczepień. Należy się na nie zgłosić do przychodni. Od niedawna jedna ze szczepionek jest częściowo refundowana w ramach NFZ (50%). Jest to szczepionka najbardziej podstawowa, która chroni przed HPV typu 16 i 18 o nazwie Cervarix. Te szczepy wirusa odpowiadają za 70% raków szyjki macicy.
Przejdź do strony poradni leczenia HPV i zobacz w jaki sposób radzimy sobie z tym wirusem.